Món ngon mùa nước nổi

Truyền thuyết dân gian kể rằng, thời vua Gia Long bôn tẩu, một sáng sớm nhà vua lên thuyền từ Vàm Nao (An Giang) đi ra biển, sắp khởi hành bỗng dưng có đàn cá nhỏ nhảy vào thuyền. Vua Gia Long cho rằng điềm không lành, không đi nữa. Sau đó, nhà vua biết được hôm ấy quân Tây Sơn đã mai phục chờ thuyền của ông ra để chặn đánh. Để tỏ lòng tri ân, vua Gia Long bèn đặt tên đàn cá nhỏ đó là cá linh.

Chuyện ngày xưa như vậy, còn ngày nay cá linh là loại đặc sản trong mùa nước nổi ở đồng bằng sông Cửu Long.

Hàng năm, vào khoảng tháng Bảy âm lịch, nước lũ từ thượng nguồn sông Mekong bắt đầu đổ về đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Đó cũng là lúc cá linh từ biển Hồ (Campuchia) theo dòng nước lũ tràn về các tỉnh đầu nguồn ĐBSCL như An Giang, Đồng Tháp… Ngư dân nơi đây đua nhau đặt dớn, đặt đó, kéo lưới… bắt cá linh.

Cá linh đầu mùa lũ chỉ bằng ngón tay út mà mọi người thường gọi là cá linh non, giá một ký lô cá đầu mùa lên đến năm, bảy chục ngàn đồng. Dù giá  cao như vậy nhưng bán rất chạy. Bởi hầu như người dân đồng bằng thường cho rằng cá linh non ăn bổ dưõng và rất ngon.

Mới đây, người viết bài này có dịp theo đoàn du khách đến tỉnh Đồng Tháp, được nhà hàng khách sạn Sông Trà (3 sao) đãi hai món đặc sản mùa nước nổi là cá linh non chiên bột và lẩu cá linh non nấu chua với bông điên điển, bông súng... Thực khách trong đoàn, ai cũng tấm tắc khen. Bởi cá linh non xương thịt mềm, béo, khi chiên bột vừa có độ giòn của bột vừa béo ngọt của thịt cá, ăn thật ngon miệng.

Hấp dẫn hơn là món cá linh non nấu lẩu chua ăn với bún. Nước lẩu là nước me non có độ chua vừa phải, thêm cùng ngò rai, rau om, rau quế tạo thành hương vị độc đáo. Cá linh non được làm sạch ruột, sắp đầy dĩa, cùng bông điên điển vàng tươi, thêm đĩa bông súng trông thật bắt mắt. Khi nước lẩu sôi, để cá linh non vào, rồi nhúng bông điên điển, bông súng. Thịt cá mềm mại ăn cùng với bông điên điển, bông súng giòn giòn thì khó gì sánh bằng.

Cá linh non chiên giòn.

Nhà văn Dạ Ngân đã từng viết “Con cá linh diệu kỳ”. Bà nói, “Cá linh nấu chua với bông điên điển thì ngây ngất ngon, không gì sánh được với nó”. Và món cá linh non kho me non thì “Cá linh non kho mẳn (kho lạt) với me trái và ớt xanh bảo đảm ăn chừng năm chén cơm vẫn còn thòm thèm”.

Cá linh non nấu chua với bông điên điển, bông súng.

Bây giờ, cá linh không còn nhiều và không còn là món ăn dân dã như trước nữa. Ngoài món lẩu nấu chua và món kho lạt dầm me non, con cá linh non còn được bà con ở vùng ĐBSCL chế biến nhiều món ngon đặc sắc khác như cá linh non nhúng giấm, cá linh non chiên bột, cá linh kho mía, chả cá linh, mắm cá linh, nước mắm cá linh và cả cá linh đóng hộp... món nào cũng ngon; nhưng những ai đã từng ăn món ăn cá linh chế biến truyền thống với các loại rau quả đồng nội thì chẳng bao giờ quên được.

Một Việt kiều sau nhiều năm xa quê hương nhưng vẫn nhớ mãi món cá linh kho mía quê nhà. Ông kể rằng, đứa con gái ông rất mê món cá linh kho mía của bà nội nhưng ở xứ người không có. Một lần đi du lịch Thái Lan, thấy có món cá linh đóng hộp, ông mua về cho con gái. Ăn xong, con gái ông bảo: “Không thể nào ngon bằng món cá linh kho mía của nội ở quê nhà”.